عدم تمرکز و بیش فعالی ADHD از مشکلات رفتاری رایج در کودکان است. عدم تمرکز که به عنوان کمبود توجه نیز شناخته می شود، به مشکل در توجه و تمرکز بر روی کارها اشاره دارد. بیش فعالی به بی قراری مفرط و مشکل در کنترل رفتارهای تکانشی اشاره دارد.
تشخیص ADHD معمولا توسط یک متخصص مراقبت های بهداشتی، مانند یک متخصص اطفال یا روانپزشک و روانشناس کودکان انجام می شود. تشخیص بر اساس بررسی علائم کودک، معاینه فیزیکی و ارزیابی روانشناختی است.
با تشخیص و درمان زودهنگام، اکثر کودکان مبتلا به عدم تمرکز و بیش فعالی می توانند یاد بگیرند که علائم خود را مدیریت کنند و زندگی کامل و پرباری داشته باشند. با این حال، برخی از کودکان ممکن است همچنان علائم را تا بزرگسالی تجربه کنند.
باید بدانید که عدم تمرکز و بیش فعالی با شیطنت یا رفتار بد یکی نیست. کودکانی که این مشکلات را دارند، سعی نمی‌کنند مشکل یا مزاحم باشند.
برای تشخیص و درمان عدم تمرکز و بیش فعالی در کودکان می توانید به مرکز روانشناسی دکتر سمیه عابدینی مراجعه بفرمایید. دکتر سمیه عابدینی متخصص روانشناسی کودک و نوجوان در منطقه یک تهران خدمات مشاوره روانشناسی آنلاین و مشاوره روانشناسی تلفنی را علاوه بر مشاوره روانشناسی حضوری ارائه می دهد.
علائم عدم تمرکز و بیش فعالی در کودکان
عدم تمرکز:
- مشکل در توجه در کلاس یا در حین فعالیت های دیگر
- به راحتی توسط مناظر، صداها یا محرک های دیگر پرت می شود
- مشکل در پیروی از دستورالعمل ها یا تکمیل وظایف
- فراموشی و مشکل در به خاطر سپردن اطلاعات
- خیالبافی
بیش فعالی:
- بی قراری یا تکان دادن بیش از حد
- مشکل در نشستن یا ماندن در یک مکان
- رفتارهای تکانشی، مانند بی‌پرده کردن پاسخ‌ها یا قطع حرف دیگران
- مشکل در انتظار نوبت یا پیروی از قوانین
- صحبت بیش از حد یا ایجاد سر و صدا
دلایل و عوامل خطر
علل دقیق عدم تمرکز و بیش فعالی در کودکان به طور کامل شناخته نشده است، اما تصور می شود که این امر به دلیل ترکیبی از عوامل ژنتیکی و محیطی ایجاد می شود. برخی از عوامل خطر این مشکلات عبارتند از:
- ژنتیک: کودکانی که سابقه خانوادگی اختلال نقص توجه و بیش فعالی (ADHD) دارند، بیشتر در معرض ابتلا به این بیماری هستند.
- رشد مغز: کودکان مبتلا به ADHD در نحوه رشد و عملکرد مغزشان، به ویژه در حوزه توجه و کنترل تکانه، تفاوت هایی دارند.
- عوامل محیطی: کودکانی که در معرض سرب یا سموم دیگر قرار دارند، یا دچار تروما شده اند، بیشتر در معرض ابتلا به ADHD هستند.
درمان عدم تمرکز و بیش فعالی
دارو:
داروهای محرک: داروهای محرک مانند ریتالین و آدرال رایج ترین نوع دارویی هستند که برای درمان عدم تمرکز و بیش فعالی در کودکان استفاده می شود. این داروها با افزایش سطح دوپامین و نوراپی نفرین در مغز عمل می کنند که می تواند به بهبود توجه و تمرکز کمک کند.
داروهای غیر محرک: داروهای غیر محرک مانند اتوموکستین و گوانفاسین نیز برای درمان عدم تمرکز و بیش فعالی در کودکان استفاده می شود. این داروها با افزایش سطح نوراپی نفرین در مغز عمل می کنند، که می تواند به بهبود توجه و تمرکز بدون ایجاد عوارض جانبی که اغلب با داروهای محرک همراه است، کمک کند.
رفتار درمانی:
آموزش والدین: آموزش والدین نوعی رفتار درمانی است که به والدین کمک می کند تا یاد بگیرند که چگونه علائم کودک خود را مدیریت کرده و رفتار خود را بهبود بخشند. والدین یاد می‌گیرند که چگونه محدودیت‌ها و انتظارات واضحی تعیین کنند، برای رفتار خوب تقویت کنند و از تکنیک‌های انضباط مؤثر استفاده کنند.
اصلاح رفتار: اصلاح رفتار نوعی رفتار درمانی است که از پاداش ها و پیامدها برای تغییر رفتار کودک استفاده می کند. به عنوان مثال، ممکن است کودک به دلیل توجه در کلاس یا تکمیل تکالیف خود پاداش دریافت کند و ممکن است به دلیل قطع صحبت دیگران یا بی قراری به او عواقبی داده شود.
مداخلات آموزشی:
خدمات آموزش ویژه: کودکان مبتلا به ADHD ممکن است از خدمات آموزشی ویژه، بهره مند شوند. این خدمات می تواند حمایت و تسهیلات لازم برای موفقیت در مدرسه را برای کودکان فراهم کند.
تغییرات سبک زندگی:
ورزش منظم: ورزش منظم می تواند به بهبود توجه و تمرکز در کودکان مبتلا به ADHD کمک کند. ورزش باعث ترشح اندورفین می شود که اثرات تقویت کننده خلق و خوی دارد.
رژیم غذایی سالم: خوردن یک رژیم غذایی سالم برای سلامت کلی از جمله سلامت مغز مهم است. کودکان مبتلا به ADHD ممکن است از رژیم غذایی سرشار از میوه ها، سبزیجات و غلات کامل و غذاهای فرآوری شده و قند کم بهره مند شوند.
خواب کافی: خواب کافی برای سلامت کلی از جمله سلامت مغز ضروری است. کودکان مبتلا به ADHD ممکن است نسبت به سایر کودکان به خواب بیشتری نیاز داشته باشند.
سایر روش های درمانی:
- نوروفیدبک: نوروفیدبک نوعی درمان است که از نظارت بر امواج مغزی برای کمک به کودکان در یادگیری نحوه کنترل امواج مغزی خود استفاده می کند. این می تواند به بهبود توجه و تمرکز کمک کند.
- کاردرمانی: کاردرمانی می تواند به کودکان مبتلا به ADHD کمک کند تا مهارت های حرکتی ظریف و هماهنگی لازم برای موفقیت در مدرسه و فعالیت های روزمره را توسعه دهند.
- گفتار درمانی: گفتار درمانی می تواند به کودکان مبتلا به ADHD کمک کند تا مهارت های ارتباطی خود را بهبود بخشند. این می تواند به آنها کمک کند تا خود را واضح تر بیان کنند و دستورالعمل ها را بهتر دنبال کنند.